Dr. Feride Çelik “Bayburt’ta Yeni Bir Müze: Kenan Yavuz Etnografya Müzesi “
- 10 Ağustos 2020
- Posted by: Muze Yonetimi
- Categories: Basında Biz, Duyurular
Uzaklarda yeni bir müze açıldı! Bayburt’a 40 kilometre uzaklıktaki Demirözü vadisinde yer alan Kenan Yavuz Etnografya Müzesi hakkında bilmeniz gerekenleri öğrenin.
Kenan Yavuz Etnografya Müzesi, Bayburt’a 40 kilometre uzaklıktaki Demirözü vadisinde Demirözü Baraj Gölü’nün yakın çevresinde yer alır. Müze eski adıyla ‘Loru’ bugünkü adıyla Beşpınar köyünde bulunur. Müzenin kurucusu isminden de anlaşıldığı üzere Türkiye’de bir dönem önemli şirketlerde CEO olarak görev yapan iş adamı Kenan Yavuz’dur. Doğup, büyüdüğü topraklara bir armağan niteliği taşıyan müze eski hayatı muhafaza edip, yeni hayatın içinde görünür kılma görevini üstlenir. 8000 metrekarelik alan içerisinde inşa edilen müze, zaman ve mekan ilişkisi içerisindeki tüm yapılar, bölgenin dokusu ve mimari yapısı ile bütünleşik olarak yapılmıştır. Kullanılan taşlar ve ahşaplar, çevre köylerde yıkılan evlerden ve dağlardan toplanmıştır.
Etnografya Nedir?
Etnografya, insan topluluklarının çeşitli zaman ve yerlerde sosyal ihtiyaçlarını karşılamak için sarf ettikleri gayretlerin sonucunda ortaya çıkan maddi ve manevi kültürlerin tasvirini yapan bir bilim dalıdır. Kültür kavramını merkezine alan etnografya, en çok katılımcı gözlem yoluyla araştırmacının günlük yaşamın içine girdiği, derinlemesine mülakat ve geniş çaplı gözlem yoluyla birey ve grup üzerine odaklanan nitel araştırmanın en eski geleneğidir. Yunanca ethnos (toplum) ve grapho (yazmak) sözcüklerinin birleşiminden meydan gelmiş bir terim olan etnografi, kaynağı kültürel antropoloji olan fakat günümüzde sosyal bilimlerin diğer kolları tarafından da benimsenmiş bir yöntembilimdir.
Etnografya Müzeleri etnografya alanına içeriğine giren nesneleri koruyup saklayarak sunma görevi üstlenir. Böylece müzeleri ziyaret eden izleyiciler çeşitli zaman ve bölgelerde yaşamış insan topluluklarına ait olan maddi ve manevi kültüre ait olan eşyaları görme, bilgilenme ve bazen de deneyimleyerek yaşama imkanı bulurlar.
Kenan Yavuz Etnografya Müzesi’nin İçerisinde Neler Var?
Müzenin içerisinde köy evi, su değirmeni, bezir yağı değirmeni, anfi tiyatro ve açık hava sineması, köy meydanı, Dede Korkut Türk kimliği kütüphanesi, mescit, tandırlık, daimi çinimaçin sergi alanı, kapalı sergi salonları, açık sergi alanları, salıncak, Bayburt güvercin kuşu evi, aşhane, gecekondu ve konaktan oluşmaktadır.
Tandırlık, doğal yaşamın vazgeçilmezi, demlenmiş çaylara, sımsıcak ekmeklere, kızarmış çöreklere doyumsuz lezzet veren Anadolu evlerinin en sıcak bölümüdür.
Köyün çocuklarının ve gençlerinin metropollere göç etme nedeni olarak ileri sürdükleri tiyatro ve sinema yokluğu üzerine kurulan anfi tiyatro ve açık hava sineması farklı gösterimler sunmaktadır. Su Değirmeninde öğütülen un ile en sağlıklı ve en doğal ekmek yapılır.
Zeyrek ve keten yağı olarak da bilinen bezir yağı, geçmişte ve günümüzde sağlık sektöründe kullanılmaya devam etmektedir. Endüstriyel metodlar ile üretilmeye devam eden yağ geçmişte değirmen metodu ile üretilirdi. Yüzlerce yıl öncesine ait bezir yağı taşı simüle edilerek bezir yağı değirmenine uyarlandı.
Dede Korkut Türk Kimliği Kütüphanesi’nde Bayburt edebiyatının ve tasavvufunun şair ve yazarlarına ait kitaplar ile Türk kimliğinin klasikleri olan fikir, araştırma, roman ve çocuk masalları bulunmaktadır.Türkiye’de 1950’li yıllarından itibaren milyonlarca insan Bayburt bölgesinden yola çıkarak yatağını, yorganın kaparak İstanbul ve diğer büyük şehirlere göç ederek gecekondu olarak isimlendirilen evlerde yaşamaya başladılar. Müzede yer alan gecekondu, köy evinin yanında, geriye gidişi, büyük aileden parçalanmış aileye geçişi temsil eder.
Orta Asya’daki Türklerin ilk yazılı mezar taşları ‘balbal’ ile Anadolu Selçuklu çini motiflerini birleştiren Çinimaçin sergisi müzenin daimi sergi alanında sergilenmektedir.
Müzenin Kuruluş Amacı ve Misyonu
Kenan Yavuz Etnografya Müzesi modernleşme ve göç olgusu ile başlayan dönüşümün, köylerimizde meydana getirdiği mimari hasara karşı, bir farkındalık oluşturmak, unutulmaya yüz tutan güzelliklerini, yeni nesillerin akıllarında canlı tutmak ve insanı öne çıkmayı misyon olarak benimser. Unutulmaya yüz tutan geleneksel yerel kültür, çocuk oyunları, masallar, endemik bitkilerin tanıtımı, ağız barı geleneği, düğün ve kına gelenekleri, imece usulü yapılan faaliyetler ile canlı tutulmaya çalışılır. 2020 yaz döneminde pandemi kısıtlamaları içerisinde yapılan faaliyetler: tırpan ile ot biçme şenliği, tandır şenliği, harman şenliği, kem eğirme şenliği, bulgur yapma şenliği sayılabilir. Aynı faaliyetler gelecek yıllarda da, genişleterek sürdürülecektir.
Yaşanmış hikayeler, gerçek kişiler ve bu kişilere ait eşyalar üzerinden sergilenmektedir. Müzeye görülen ilgi karşısında her geçen gün eski eşya bağışıyla birlikte çevre halkının kendi kültürüne olan duyarlılığı ve merakının arttığı gözlemlenmektedir.
Kenan Yavuz Etnografya Müzesi’nin Anadolu’nun diğer köylerine örnek olması ve Türkiye’de sanat ve kültüre önem veren herkes tarafından ziyaret edilmesi dileğiyle….